Hoe voeden we de wereld over dertig jaar? Alleen die vraag stellen maakt je tegenwoordig al trendy
in de foodwereld. De antwoorden lopen nogal uiteen. In haar boek Wat schaft de toekomst? bezoekt journalist Amanda Little een reeks pioniers in de voedselsector om een beeld te scheppen van de mogelijke oplossingen.
Het wereldwijde voedselsysteem krijgt de komende decennia te kampen met grote uitdagingen, dat is zeker. Klimaatverandering en bevolkingsgroei kunnen een grote bedreiging zijn voor de voedselzekerheid. In Wat schaft de toekomst? beschouwt Little in vogelvlucht alle mogelijke technologische en systemische oplossingen voor die uitdagingen. Alles komt aan bod, van landbouwchemicaliën, robotica en genetische modificatie tot vertical farming, kweekvlees, aquacultuur, watermanagement en het tegengaan van verspilling. Bij elk onderwerp laat ze één of meer pioniers aan het woord. Met het prettige taalgebruik van een journalist beschrijft ze haar hoofdrolspelers empathisch en gedetailleerd, van hun achtergrond tot hun maniertjes. Je leert ze echt kennen.
Boeiend zijn vooral de verhalen waarvoor ze de VS verlaat. Zo is er een verhaal over een Chinese ondernemer, die op de zwaar vervuilde bodem in het land een biologisch voedselimperium probeerde op te bouwen. Te ambitieus, zo bleek. Ook de verhalen over de strijd tegen de droogte in Afrika verbreden het perspectief van de lezer. Zo lees je hoe Keniaanse boeren dankzij genetisch gemodificeerde gewassen prachtig groene velden hebben terwijl andere gewassen verdorren, en hoe Ethiopië tijdens een catastrofale droogte een al te grote hongersnood wist te voorkomen dankzij goede voorbereiding en verbeterde infrastructuur.
Dat voedselsysteem van de toekomst? Laten we het maar meteen zeggen: ook Little komt niet tot antwoorden. Juist dat maakt haar boek charmant en leesbaar. Het is geen diepgravende analyse, geen politiek beladen betoog van een fanaat. Het is een reisverslag van Little’s eigen ontdekkingsreis door het moderne voedselsysteem. Ze benoemt de ongemakken en de nieuwe inzichten die ze tijdens de reis ervaart, en laat zien hoe ingewikkeld de problematiek is en hoe divers de oplossingen zijn. Het verhaal dient de lezer die zelf een te stellig vooroordeel heeft gevormd, die te makkelijk denkt over de problematiek, een breder perspectief te geven.
Little’s eigen twijfel omtrent het vraagstuk ‘hoe voeden we een volle, hete wereld’ is erg herkenbaar. Aan de ene kant laat ze haar vooroordelen over genetisch gemodificeerde gewassen los wanneer ze ziet wat die voor boeren in Afrika kunnen betekenen. Aan de andere kant ziet ze een Amerikaan met indianenbloed die een door technologie gedreven voedselbos rendabel probeert te maken, als dé belichaming van het voedselsysteem van de toekomst. Dat hij 20 dollar moet rekenen voor een kilo karbonade en nog amper rond kan komen, laat zien hoe weinig dat systeem vooralsnog bijdraagt aan een oplossing. Hoewel ze die niet expliciet uitspreekt, voel je haar twijfel of er wel toereikende oplossingen zijn voor klimaatverandering en bevolkingsgroei. Een zin in een hoofdstuk over de wereldwijd toenemende droogte is veelzeggend over de toekomst van ons voedsel: “Ineens werd me duidelijk wat wel eens de moeilijkst te aanvaarden waarheid van onze wereldwijde voedseltoekomst zou kunnen worden: we moeten vooral goed worden in crisisbeheersing en leren veerkrachtig te zijn na afloop van een crisis.”