Innovatieve technologieën en intrinsieke motivatie

Van Keep werkt ruim twintig jaar voor Verstegen, een Rotterdams familiebedrijf. Ze begon op de afdeling Inkoop en groeide van daaruit door naar een managementfunctie. Een aantal jaar geleden werd ze verkozen tot ‘MVO-manager van het jaar’.

Duurzaamheid omvat voor haar meer dan CO2-reductie. “Het gaat ook over sociale waarden als bestaanszekerheid, gender equality en het tegengaan van kinderarbeid.” Dat laatste is haar stokpaardje, ze zet zich er al jaren voor in. “Het is belangrijk om te begrijpen waarom kinderarbeid plaatsvindt, zodat je er iets tegen kunt doen.” Op dit gebied werkt het bedrijf samen met diverse partners, waaronder ngo’s.

Regeneratieve landbouw

Samenwerken doet Verstegen ook op andere vlakken van duurzaamheid. “Dat is de enige manier om echt vooruitgang te boeken.” Een van de speerpunten binnen het duurzaamheidsbeleid van Verstegen is het overstappen naar een ander type landbouw: regeneratieve landbouw. Of het nu om Nederlands geteelde peterselie gaat, of peper uit Indonesië, Verstegen zoekt telers die werken met respect voor de natuur. “Bij regeneratieve landbouw staat biodiversiteit en gezond bodemleven centraal.

Je kunt bijvoorbeeld denken aan voedselbossen of strokenlandbouw. In een voedselbos worden verschillende gewassen geteeld, zoals kruiden en specerijen, maar bijvoorbeeld ook ananas, vanille en koffie. Zo ontstaat een gevarieerd voedselbos, wat beter is voor de biodiversiteit en de bodem. Bij dit type landbouw wordt de grond minder bewerkt en er worden geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. De gewassen zijn bovendien minder gevoelig voor ziekte.”

Gezonde bodem

In Nederland is onder meer geëxperimenteerd met strokenbouw, waar verschillende gewassen in stroken naast elkaar worden geplant. Verstegen werkt samen met akkerbouwers Wim en Marga, eigenaren van boerderij Saalland, gevestigd in de Flevopolder.

Het duo staat voor natuurinclusieve landbouw. Ze ploegen de grond niet meer en passen geen kunstmest of chemische gewasbeschermingsmiddelen toe. Ze maken bovendien gebruik van moderne technologieën om de kwaliteit van hun product te waarborgen.
Door bijvoorbeeld gps-technieken te gebruiken, kunnen ze met een nauwkeurigheid van twee centimeter het onkruid schoffelen, zonder het gewas te verstoren. Het resultaat is een vitale peterselieplant. “Peterselie leent zich voor ons klimaat, dit gewas floreert in Nederland. Andere gewassen, zoals peper, zijn niet geschikt voor ons klimaat. We willen de gewassen daar laten
groeien waar de omstandigheden het gunstigst zijn, en dat betekent dat we bijvoorbeeld pepers importeren.”

Op proefvelden, biivoorbeeld in Indonesië zijn trainingsprogrammas opgezet

Zelf vermalen

De pepers worden als bulk vervoerd op schepen. Het gaat om enorme hoeveelheden, waardoor de CO2-uitstoot per kruidenpotje meevalt. “Het zou anders zijn als het gaat om verse producten, die vanwege de houdbaarheid meestal per vliegtuig worden vervoerd.” Het drogen gebeurt eveneens in de landen van herkomst, maar het malen doen ze bij Verstegen graag zelf. “We krijgen doorgaans de ruwe grondstoffen binnen, of halffabricaten, die we verder verwerken. Het vermalen doen we zelf, op lage temperatuur. Dat komt ten goede aan de kwaliteit. Ook weten we zo zeker dat er niets is bijgemengd. Zeker bij wat meer kostbare specerijen is dat een risico.”

Groene energie

Op transport is wellicht niet zoveel CO2-winst te behalen, maar Verstegen legt alle processen onder de loep. Om de emissies van het bedrijf in kaart te brengen, wordt gebruik gemaakt van het Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol). Daarbij wordt gekeken naar de uitstoot binnen drie scopes.

Scope 1 gaat over interne processen binnen het bedrijf. “Op dit vlak scoren we al heel goed,” vertelt Van Keep. Het hoofdkantoor van Verstegen, gebouwd in de jaren zestig en zeventig, heeft energielabel A, onder meer dankzij een grote zonnegevel. 

Scope 2 gaat over indirecte emissies van ingekochte energie. “We gebruiken alleen groene energie, dus hier scoren we nul.”

Dan blijft Scope 3 over, waarbij het gaat om alle indirecte emissies die plaatsvinden in de waardeketen van een rapporterende onderneming. “Op dit vlak valt voor ons de meeste winst te behalen, maar dat kunnen we niet alleen.”

Gelukkig zijn er meer partijen binnen de keten die het belang van verandering zien. Toch gaan de veranderingen volgens Van Keep niet snel genoeg. “Maar het zijn nu eenmaal complexe vraagstukken en veel kleine stapjes door veel verschillende partijen zetten ook een beweging in gang.”

Middellange en lange termijn

Een van de belangrijkste speerpunten blijft de overstap naar regeneratieve landbouw. Op termijn wil Verstegen volledig overstappen naar producenten die op deze wijze produceren. “We hebben daarom een trainingsprogramma opgezet voor onze bestaande telers, met bijvoorbeeld proefvelden in Indonesië, zodat we boeren kunnen helpen bij het maken van deze transitie.” Regeneratieve landbouw levert voordelen op, maar die voordelen betalen zich niet direct uit. Zeker niet op de korte termijn. “Als familiebedrijf zijn we gewend om te kijken naar de middellange en lange toekomst. We zijn er van overtuigd dat de voordelen van dit systeem zich uiteindelijk zullen uitbetalen. Wellicht omdat de gewassen minder vatbaar zijn voor ziektes, of omdat de kwaliteit van de producten beter is.

Aan de consument is het soms lastig uit te leggen dat er verschil bestaat in de kwaliteit van kruiden en specerijen, en dat je als consument voor dit verschil betaalt. Kwaliteitsproducten lijken in eerste instantie misschien duurder, maar vaak heb je er minder van
nodig om gerechten op smaak te brengen.” De intrinsieke motivatie om de wereld beter achter te laten zit er niet alleen in bij eigenaar Michel Driessen en Van Keep. “Het is goed om te zien dat bijna iedereen bij Verstegen eigenaarschap voelt voor het belang van duurzaamheid en het zorgvuldig omgaan met de planeet. Dat zie ik als mijn nalatenschap, al is dat niet puur mijn verdienste.”