Het aantal reorganisaties in de voedingsmiddelenindustrie was wederom groot. Bedrijven willen zo efficiënt mogelijk produceren en zoeken voortdurend naar nieuwe afzetmarkten en naar de juiste focus. Vaak gaat het ook om schaalvergroting. Na een overname volgt vaak een reorganisatie om de overlap weg te snijden. Zo’n operatie gaat doorgaans gepaard met ontslagen, maar regelmatig ook met nieuwe investeringen. Bovendien worden onderdelen die minder rendabel zijn of niet meer tot de core business behoren, veelvuldig afgestoten.
EVMI achtergrond & analyse – jaaroverzicht 2016
Er gingen in 2016 ook voedingsmiddelenbedrijven over de kop. In het oog sprong het faillissement van producent van alcoholische dranken Dirkzwager in juli. Het drankenconcern raakte in de problemen nadat in juni slijterij-keten Mitra, een dochteronderneming van Dirkzwager, failliet was gegaan. Onderdelen van het concern gingen in andere handen over. Boomsma Distilleerderij nam de producent van Beerenburger Weduwe S. Joustra over en Lucas Bols kocht onder meer de jenevermerken Floryn en Legner van Distilleerderij Cooymans, eveneens onderdeel van Dirkzwager. Lucas Bols, Avandis, De Kuyper Royal Distillers en Herman Jansen bereikten ook een akkoord met de curator van Dirkzwager over andere activiteiten van Distilleerderij Cooymans en de wijnactiviteiten van Delcave/NCK in Oosterhout.
Vleessector
Vleeswarenbedrijf Scheemda ging eveneens failliet. Baho Wijchen nam het bedrijf vervolgens over. Afgesproken werd dat minimaal vijftien werknemers in dienst zouden komen van de nieuwe eigenaar. In ieder geval het eerste jaar zal de productie op de huidige locatie blijven. In die periode wordt gekeken op welke manier Scheemda zal worden geïntegreerd in de Baho Group.
Eerder in augustus werd bekend dat holdingmaatschappij Baho in handen komt van de Amerikaanse OSI Group. Baho bestaat uit de bedrijven Vital Convenience, Gelderland Frischwaren, Bakx Food, Q Smart Life en Henri van de Bilt Vleeswaren.
McCain nam in maart Van Geloven over, onder meer bekend van Mora. TowerBrook Capital blijft wel een minderheidsaandeel houden. De investeringsmaatschappij wilde de expansieplannen van Van Geloven blijven ondersteunen, werd toen bekendgemaakt. In oktober deed Van Geloven inderdaad een grote aankoop in de vorm van een deel van de merken van Royaan. Het ging om Van Dobben, de frituurproducten van Kwekkeboom (middels een merklicentie) en de foodservicemerken Laan, Willie Dokter en KB.
Ook de drie fabrieken en medewerkers in Oostzaan, Wijk bij Duurstede en Beuningen gingen mee naar Van Geloven. De holding van Royaan, Buitenfood, wilde zich gaan concentreren op de verdere uitbouw van de Kwekkeboom Oven business, die voor een deel al is ondergebracht in de speciaal hiervoor in 2014 opgerichte dochteronderneming NewForrest. Ook het merk Buitenhuis bleef bij deze bv.
Van Geloven en Royaan hadden al enkele keren eerder over een overname/fusie gesproken. In 2012 liepen de onderhandelingen vast en twee jaar daarvoor had de mededingingsautoriteit bekendgemaakt te vrezen voor een monopoliepositie op de snackmarkt. De toezichthouder had toen aangegeven onder welke voorwaarden de fusie alsnog mocht plaatsvinden. De partijen konden het echter ook toen al niet eens worden over de voorwaarden.
Eveneens in februari kreeg Izico van de mededingingsautoriteiten toestemming het Deense Daloon A/S over te nemen. Izico, het bedrijf achter de merken Beckers en Bicky, stelt met de overname nog beter te kunnen inspelen op de toegenomen vraag naar Aziatische snacks, waaronder loempia’s. Ook het huidige assortiment van Meat Free producten wordt met de overname vergroot en tevens biedt de overname Izico kansen om via de bestaande netwerken van Daloon met productinnovaties de buitenlandse markt verder te betreden.
De in zwaar weer verkerende producent van soepen en maaltijden Struik Foods kreeg een kapitaalinjectie van de familie Van Drie (van het bedrijf in kalfsvlees VanDrie Group). De familie Van Drie en de familie Struik zijn een strategische samenwerking aangegaan waarmee Struik Foods voorlopig uit de financiële zorgen lijkt. Struik heeft een jaaromzet van circa 200 miljoen euro en telt zo’n 500 medewerkers in Nederland, België, Duitsland en de UK.
Jumbo kondigde eind augustus aan de Centrale Slagerij in Beilen te willen verkopen aan vleesverwerker Meat Friends, die ook na de overname uitsluitend aan Jumbo zal leveren. Alle 103 Jumbo-medewerkers van de slagerij gaan mee naar de nieuwe eigenaar.
Internationale overnames
Er waren in 2016 vier mega-overnames, waarvan twee in de zaadveredeling. Een andere was de overname van brouwer SABMiller door AB InBev in oktober. Het Belgisch-Braziliaanse brouwerijconcern betaalde in totaal 79 miljard pond (94 miljard euro) voor SABMiller. In augustus was naar buiten gekomen dat AB Inbev na de overname 1,4 miljard dollar per jaar wil besparen. Dat zou ten koste gaan van 5500 à 6600 banen. AB InBev is bekend van biermerken als Jupiler, Leffe, Hoegaarden en Stella Artois en heeft zo’n 150.000 werknemers in
dienst. Bij SABMiller, producent van onder meer Miller en Fosters, werken zo’n 70.000 mensen. AB Inbev heeft een omzet van 41,6 miljard dollar en SABMiller van 24,1 miljard dollar.
De mededingingsautoriteiten stelden als voorwaarde dat diverse onderdelen worden afgestoten. Grolsch, dat deel uitmaakte van SABMiller, werd daarom verkocht aan Asahi. Ook Peroni en Meantime kwamen in Japanse handen. De Asahi Group betaalde 2,6 miljard euro voor de biermerken.
De Zwitserse zaadveredelaar en producent van pesticiden Syngenta werd in februari overgenomen door het Chinese staats-chemiebedrijf ChemChina. Met de overname was een bedrag gemoeid van 39,4 miljard euro. Het was daarmee de grootste Chinese overname ooit. Syngenta heeft in Nederland acht vestigingen. Het Duitse chemieconcern Bayer legde zelfs nog meer neer voor de Amerikaanse zaadveredelaar en producent van gewasbeschermingsmiddelen Monsanto, namelijk omgerekend 59 miljard euro.
Danone nam het Amerikaanse WhiteWave Foods over, de producent van onder andere Alpro. Daarmee schafte het zuivelbedrijf een producent van onder meer vegetarische varianten van zuivel aan. Het overnamebedrag was in totaal omgerekend 10,8 miljard euro.
Veel minder, maar nog altijd 2 miljard euro was gemoeid met de transactie waarbij Mars het resterende minderheidsbelang in kauwgomfabrikant Wrigley overnam van Berkshire Hathaway, de investeringsmaatschappij van Warren Buffett. Mars nam in 2008 het grootste deel van Wrigley al over van Buffett, maar toen werd de koop via diens investeringsmaatschappij gefinancierd, waarna Buffett een klein belang hield.
Vis
Visverwerker Seafood Parlevliet Visserijbedrijf kwam in handen van Cornelis Vrolijk uit IJmuiden. Het doel is om synergie te creëren.
Investeringsmaatschappij H2 Equity Partners nam een meerderheidsbelang in garnalenverwerker Klaas Puul. De overige aandelen blijven in handen van de familie Mooijer - de oprichters van het bedrijf - en het management. Maiko van der Meer werd aangetrokken als algemeen directeur.
Klaas Puul wil verder groeien, via investeringen in onder meer internationale marketing & verkoop, productontwikkeling en productietechnologie en -capaciteit. H2 Equity Partners is ook aandeelhouder van producent van diepvriesgroente Oerlemans, dat eerder in handen was van vleesverwerker Vion.
Bakkerijsector
Ook in de bakkerijsector was er veel dynamiek. Het opmerkelijkste overnamenieuws van 2016 was de overname die níet was doorgegaan. Het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb) oordeelde in februari dat de mededingautoriteiten de overname van Bolletje door Continental Bakeries in 2012 niet hadden mogen blokkeren. Destijds weigerde de NMa, tegenwoordig Autoriteit Consument en Markt (ACM), een vergunning af te geven voor een overname, omdat de fusiepartij een te dominante partij op de markt voor beschuit zou worden. Hierdoor zou de beschuitprijs mogelijk omhoog gaan. Bolletje is vooral bekend van het beschuit van eigen merk, maar bakt ook
huismerkbeschuiten voor retailers.
United Bakeries heeft onder eigen naam diverse beschuitvarianten. Het College van Beroep vindt dat ACM onvoldoende had onderbouwd dat merkbeschuit en huismerkbeschuit tot dezelfde markt behoren. Retailketens kopen huismerkproducten namelijk in via aanbestedingen, terwijl ze voor de aankoop van merkproducten rechtstreeks met de foodfabrikanten onderhandelen.
Continental Bakeries, dat behalve beschuit ook koekjes, toastjes en biscuits van merken als Haust en Bussink voert, werd op zijn beurt in april van dit jaar overgenomen door de Amerikaanse investeringsbank Goldman Sachs en
investeringsmaatschappij Silverfern. De koekjesproducent, met twaalf productielocaties en ruim 1500 medewerkers, was in handen van het Amsterdamse NPM Capital.
Bakkerijconcern Borgesius kondigde in juni aan het veel grotere Bakkersland over te nemen van Parcom Capital B.V. De nieuwe onderneming gaat verder onder de naam Borgesius-Bakkersland. Het nieuwe bakkerijconcern bestaat uit twintig moderne bakkerijen op verschillende locaties in Nederland. Vijftien daarvan behoorden tot Bakkersland. Borgesius-Bakkersland biedt werk aan meer dan 2000 mensen. De bakkerijen beleveren onder meer de grote supermarktketens in Nederland en enkele West-Europese retailers.
De Banketgroep uit Tilburg en de Franse koekfabrikant Poult gaan fuseren. De fusie wordt tot stand gebracht door de Franse investeringsmaatschappij Qualium Investissement. Door de fusie ontstaat de grootste producent van koek en banket voor private label in Europa.
Smilde Bakery uit Edam nam per 1 januari Van de Leur Banketspecialiteiten uit Bolsward over. Dochterbedrijf Smilde Bakery uit Edam heeft alle aandelen van de industriële banketbakkerij verworven. Beide bedrijven werkten al samen in Family Brands, waar ook Dobla deel van uitmaakte. In maart werd bekend dat deze verkoop- en marketingorganisatie wordt opgeheven. Smilde Bakery en Dobla gaan dus weer op eigen gelegenheid de markt voor ambachtelijke bakkers bedienen.
Smilde Foods, dat net als Smilde Bakery deel uitmaakt van Royal Smilde, nam in juni de saladeactiviteiten van United Food Family over. Het betrof de saladeproductie van De Kroon Salades in Oudenbosch en van Van Oers in Boxtel.
In januari werd bekend dat producent van champignons in conserven Lutèce wordt overgenomen door de Belgische
beursgenoteerde onderneming Greenyard Foods. Lutèce beschikt over twee productievestigingen in Velden en Horst en heeft ongeveer 190 medewerkers. De omzet in 2015 bedroeg circa 100 miljoen euro.
Begin februari kondigde Peeters Produkten, producent van de chocolade/hazelnootpasta- en speculaaspasta-merken Duo Penotti en Pastachoca, aan de productie van de merken Nusspli en Belmandel over te nemen van het Duitse fruitverwerkingsbedrijf Zentis. De productie van deze merken zal plaatsvinden in het productiebedrijf van Peeters Produkten in Roosendaal. Zentis krijgt een minderheidsbelang.
Zuivel
FrieslandCampina nam een meerderheidsbelang van 51 procent in Engro Foods Limited in Pakistan. FrieslandCampina stelde via Engro Foods, het op één na grootste zuivelbedrijf in Pakistan, een sleutelpositie in Centraal Azië te veroveren.
FrieslandCampina verkocht begin maart een deel van de activiteiten van FrieslandCampina Kievit aan Barry Callebaut. Het ging om de verkoop van producten voor koffie- en cacaodrankautomaten. De fabriek van FrieslandCampina Kievit in Lippstadt blijft echter voor Barry Callebaut de producten voor de vending machines produceren.
Dranken
Bierbrouwerij Bavaria en Palm Belgian Craft Brewers maakten in het voorjaar bekend hun krachten te bundelen. Bavaria heeft een belang van 60 procent in de Belgische brouwerij genomen en vanaf 2021 gaat Palm voor 100 procent deel uitmaken van Bavaria.
Refresco Gerber nam in februari de bottelaar van PepsiCo in het Duitse Hamburg over. Met de overname versterkte Refresco Gerber als afvuller en bottelaar van frisdranken en vruchtensappen voor retailers en A-merkfabrikanten zijn positie in de voor het bedrijf belangrijke Duitse markt. In de overeenkomst werd ook een tienjarig co-packing contract met PepsiCo opgenomen. Eind maart werd voor een bedrag van 72 miljoen euro ook producent van frisdranken DIS overgenomen met een productielocatie in Sittard.
Wessanen nam in februari het merk biologische thee Piramide over van het Veenendaalse Organic Flavour Company. Piramide heeft een breed assortiment kruidenthee, groene thee en zwarte thee. In mei werd ook IneoBio ingelijfd, de Franse fabrikant van biologische koffie, thee en kruidenthee. IneoBio, bekend van het merk Destination, heeft een productielocatie in Bordeaux. Twee maanden later werd de Britse producent van glutenvrije producten Mrs Crimble’s overgenomen.