BLOG | December 2050, Oost-Brabant – De geur van versgebakken kerstbrood en chocolade hangt in de lucht terwijl ik door een compacte, glazen hypermoderne voedselverwerkingsfaciliteit loop, waar de trots vanaf spat; de sector is niet langer meer verborgen. Hier, midden in een agrarische regio, wordt voedsel met precisie, zorg en innovatieve technologie verwerkt.
Het is bijna Kerst, en de producten – van kerststerren en chocolaatjes tot feestelijke maaltijden – rollen soepel van geavanceerde productielijnen. Slimme sensoren monitoren elke stap, van grondstof tot eindproduct, en waarborgen niet alleen kwaliteit en veiligheid maar ook duurzaamheid.
Deze fabriek is een toonbeeld van hoe de voedselverwerkende industrie zich heeft ontwikkeld: kleinschalige, gedecentraliseerde verwerkingslocaties die dicht bij de plek staan waar producten worden verbouwd of gekweekt, in combinatie met grotere verwerkingscentra. Ingrediënten worden lokaal verwerkt, met minimale verspilling en maximale versheid. In deze tijd zijn voedingsproducten niet alleen duurzamer geproduceerd en gezond, maar ook in veel gevallen verregaand gepersonaliseerd.
In supermarkten staan 3D-printtechnologie en flexibele productielijnen klaar om maaltijden af te stemmen op individuele smaken en voedingsbehoeften – of het nu gaat om een vegetarische burger, een gepersonaliseerde smoothie, of een lokaal geïnspireerde kersttraktatie.
De labels op de producten vertellen een helder verhaal. Met één scan kunnen consumenten precies zien waar hun eten vandaan komt, welke boerderij de ingrediënten leverde, en onder welke omstandigheden het is geproduceerd. Deze transparantie is het resultaat van geavanceerde ketentechnologieën, waarmee elke schakel in de voedselketen – van boer tot consument – naadloos is verbonden.
Op heel veel plekken zie ik innovaties terugkomen die we in de afgelopen 25 jaar met Next Tech Food Factories hebben kunnen ondersteunen en ik denk terug aan de talloze brainstormsessies waarbij het ook weleens kon schuren, de altijd spannende testen en naast de successen ook de keren dat het toch niet bleek te werken zoals we hoopten.
Innovatie en kenniseconomie
De voedselverwerkende sector van 2050 is meer dan een industrie; het is een netwerk. Grenzen tussen schakels in de voedselketen zijn vervaagd, en samenwerking vormt de kern van innovatie. Van boer tot verwerker, van technologiebedrijf tot retailer – iedereen deelt data, kennis en middelen. Misschien eerst vooral omdat het moest, maar later omdat ook de waarde ervan werd ingezien. Hierbij was met name aandacht voor verlagen van de regeldruk voor bedrijven, waarbij transparantie nu geen luxe meer is maar een vanzelfsprekendheid en bron van gemak: het draagt bij aan economische stabiliteit en resource efficiëntie van bedrijven, maar ook aan ecologische en sociale stabiliteit.
De voedselverwerkende sector is een nog sterkere drijvende kracht geworden voor innovatie en samenwerking, niet alleen in Nederland maar wereldwijd. We hebben ons nog meer kunnen omvormen tot kenniseconomie en hebben daarmee samen met partners in productielanden in het globale zuiden kleinschalige, mobiele verwerkingsunits kunnen ontwikkelen. Deze units versterken lokale economieën en verminderen de noodzaak om grondstoffen over lange afstanden te vervoeren.
Innovaties zoals robotica, sensoren, AI-gedreven voedselanalyse en nieuwe technieken voor circulaire verwerking werden versneld door gezamenlijke investeringen en gedeelde kennis. Eén robot, uitgerust met een gripper die perfect lijkt op een menselijke hand, pakt met ongekende precisie een rijpe aardbei op en plaatst deze voorzichtig in een schaal. Vervolgens voegt deze een theepakje toe, dat zojuist is voorzien van een digitaal label dat de volledige reis van de theeplant tot hier beschrijft.
Duurzaamheid en trots
In 2050 is duurzaamheid niet langer een streven, maar de kern van alles wat we doen. Niet alleen bij Next Tech Food Factories, maar ook hier op locatie. Deze fabriek draait volledig op hernieuwbare energie, en afval bestaat niet meer: alle bijproducten worden omgezet in nieuwe grondstoffen, met als doel om zoveel mogelijk om te zetten in nieuwe menselijke voeding.
De intensieve voedselverwerking van vroeger heeft plaatsgemaakt voor efficiënte technieken die voedingswaarden behouden en verspilling minimaliseren. Deze verschuiving werd mede gedreven door veranderende consumenteneisen én een overheid die voedselverwerking serieuzer heeft genomen. In plaats van een minister van landbouw, visserij, voedselzekerheid en natuur hebben we nu een minister van voedselsystemen – een rol die alle schakels, inclusief verwerking, verbindt in een visie voor een gezond, duurzaam en innovatief voedselsysteem.
Een andere grote verandering is hoe mensen de voedselverwerkende sector tegenwoordig ervaren. Door een transparante keten, innovatieve technologieën en duurzame werkwijzen is deze industrie niet alleen efficiënter, maar ook aantrekkelijker geworden. Fabrieken zijn inspirerende werkplekken waar technologie en creativiteit samenkomen. Onderwijsinstellingen hebben hun lesprogramma’s aangepast om studenten klaar te stomen voor een toekomst in een hightech en duurzame voedselindustrie. Jongeren leren werken met geavanceerde robots, data-analyse en circulaire processen, en worden vanaf dag één betrokken bij innovatieve projecten. Trots is voelbaar, van de boer die lokaal produceert tot de technoloog die de laatste hand legt aan de nieuwste productielijn.
More to come!
Ik kijk nog eens om me heen en zie een samenkomst van verschillende ontwikkelingen: een sector die trots is op zijn bijdrage aan toegankelijke, veilige en duurzame voeding voor iedereen. Wat begon als een oproep in 2025 vanuit Next Tech Food Factories samen met bedrijven en kennisinstellingen in de sector om de voedselverwerkende sector serieuzer te nemen, heeft geholpen om de sector en de kennis in Nederland meer op de kaart te zetten.
De toekomst? Die biedt nog meer kansen. Een volgende stap in samenwerking en innovatie wacht op ons. En zoals ik deze fabriek uitloop met een warm kopje Nederlandse thee in mijn hand, denk ik: deze sector zal blijven verrassen, inspireren en verbinden – ook in de komende 25 jaar.
Lisanne van Oosterhoud is Programmamanager Next Tech Food Factories.
Meer columns?
Alle columns uit EVMI zijn terug te vinden onder Blogs.