Iedereen weet dat gezonde voeding loont. Toch zullen veel mensen makkelijker een vette of zoete snack verorberen dan een portie groenten. Prof. Liesbeth Zandstra buigt zich als nieuwe hoogleraar Food Reward and Behaviour aan de Wageningen Universiteit over de vraag: hoe zijn consumenten toch te verleiden tot het maken van gezonde keuzes?
Het zit eigenlijk al in onze taal verborgen: je ‘kiest’ voor gezonde voeding, maar je laat je ‘verleiden’ tot ongezonde snacks. De reden waarom zo veel consumenten zich laten verleiden heeft volgens Zandstra te maken met de directe beloning die deze producten leveren. “Producten met veel suiker, vet en zout zijn populair, omdat de smaak, geur en textuur – bijv. het gekraak van chips – en het uiterlijk, je onmiddellijk belonen. Suiker, vet of zout geven ook meteen een positief fysiologisch en emotioneel effect, zoals je prettig verzadigd of relaxed voelen. De gezondheid van het product of de duurzaamheid ervan zijn lange termijn effecten die zich pas na jaren uitbetalen, zoals een gezond gebit of een slanke lijn. Die doen er op het moment van keus en consumptie nauwelijks toe. Die voel je niet direct.”
Vervangende beloning
Om van gezonde keuzes een gewoonte te maken, zoeken onderzoekers naar vervangende beloningen om het effect van suiker, zout en vet te compenseren. “We zoeken dus naar methoden of combinaties daarvan die uiteindelijk in de hersenen hetzelfde goed-gevoel-gebied stimuleren als wanneer consumenten een ‘vette hap’ kiezen,” licht Zandstra toe. Dat kunnen bijvoorbeeld kunstmatige beloningen zijn als gemak, korting of stimulerende teksten op de verpakking.
In haar onderzoek richt Zandstra zich dan ook enerzijds op het verkennen van de beloningen door voedsel in relatie met gezondheid, omdat nog steeds onduidelijk is waarom mensen kiezen voor bepaalde levensmiddelen en andere laten staan, en anderzijds op de beloningen die ertoe doen, zodat daaruit conclusies kunnen worden getrokken over hoe vervangende beloningen het gezonde eetgedrag kunnen ondersteunen.
Food Reward and Behaviour
Liesbeth Zandstra studeerde in 1995 af aan de Wageningen Universiteit en promoveerde in 2000 op het gebied van voedselacceptatie, eetlust en voedselinname. Na haar promotie werkte ze bij de Consumer Science group van Unilever R&D in Vlaardingen. Sinds eind 2017 is zij hoogleraar Food Reward and Behaviour, een leerstoel die tot stand komt met financiële steun van Unilever.