Beeld: Fauxels via Pexels
Auteur: Pauline van Schayck
Tijdens Food Technology op 1 en 2 december vindt de 3e editie van de hackathon Redesign Your Food Business plaats. EVMI presenteert daarvoor 3 challenges. Wil jij met je team de casus van vandaag, of een zelf bedachte challenge, oppakken tijdens Food Technology? Laat het ons weten!
Op 1 en 2 december organiseren Mikrocentrum en Vakblad EVMI (Alea Publishers), Food Technology 2021. Of het nu gaat om CO2-uitstoot, voedselveiligheid, ketentransparantie, gezonde voeding of clean label; de oplossingen worden geboden door nieuwe technologie en innovaties.
Op deze beurs vindt de 3e editie van de hackathon Redesign Your Food Business plaats. Maximaal zes teams bestaande uit MBO - HBO - WO studenten en professionals werken aan concrete vraagstukken. Interesse om jouw organisatie te verbinden aan een event waarin innovatie, talentontwikkeling en kennisdeling centraal staan? Wil jij je verbinden aan een vraagstuk of supporter zijn? Of wil je een eigen vraagstuk insturen? Voor meer informatie surf je naar Redesign your Food Business of stuur een mail naar robert@hackathonmasters.com.
Samen met de redactie van EVMI heeft Food Technology drie casussen neergelegd. Hiervoor zoeken we bedrijven én studenten die een van deze casussen wil oppakken. Eigen ideeën aandragen kan ook.
Challenge 1
Domein: Food innovatie
Challenge: Lekker boontje
Het “vegaschap” in de supermarkt dijt steeds verder uit met producten die dienst doen als vleesvervangers. Veel van deze producten hebben als hoofdbestanddeel sojabonen. In 2015 gaf de Gezondheidsraad het advies om meer bonen te eten. Het Voedingscentrum heeft vervolgens in haar nieuwste richtlijnen het advies opgenomen om wekelijks peulvruchten, zoals bonen te eten.
Knelpunt
Hoewel bonen vroeger veel werden gegeten, zijn bonen tegenwoordig nog maar weinig populair. De sojabonen voor vleesvervangers komen voor een deel van ver, zodat de milieuimpact al gauw groter is dan die van Nederlandse bonen. Kant-en-klare vleesvervangers bevatten bovendien vaak vrij veel zout, wat gezondheidsrisico’s oplevert.
Volgens statistieken van het RIVM is de consumptie van peulvruchten laag. Gemiddeld eten Nederlanders eens in de drie weken bonen. Tussen 2007 en 2016 is daar geen significante verandering in geweest. Ondanks de Blije Boon campagne uit 2016 is er waarschijnlijk nog steeds een wereld te winnen als het gaat om het imago van de boon. Met een beter imago voor de boon zou ook het grote aantal Nederlandse bonenvariëteiten een plek kunnen krijgen in een gezond en duurzaam voedingsaanbod. Het imago is mogelijk te veranderen door een ander aanbod aan levensmiddelen met bonen.
Uitdaging
Om de consumptie van Nederlandse bonen aan te moedigen zijn innovatieve ideeën nodig, waarbij smaak, gezondheid en duurzaamheid samenkomen. Daarbij kan zowel binnen als buiten het “vegaschap” worden gedacht en ook buiten de supermarkt. Na de eerdere campagne, die vooral gericht was op de consument, kan ook worden gedacht vanuit producenten, handel en verkoop. De gedachte is dan namelijk: met een goed en aantrekkelijk aanbod, gaat de consument vanzelf meer bonen kopen en eten. Om een breed publiek te bereiken, is betaalbaarheid een belangrijke voorwaarde.
Voordelen
Bonen bevatten veel eiwitten, ijzer, vitaminen en aminozuren en zijn daardoor een rijke voedingsbron. Van bonen is overtuigend aangetoond dat ze het cholesterol verlagen. Daarnaast zijn ze een goede vleesvervanger, hoewel de hoeveelheid eiwit wel verschilt tussen bonen. De productie van bonen is milieuvriendelijker dan de productie van vlees en zuivel. Bonen uit Nederland kunnen duurzamer geteeld worden dan bonen die van ver komen.
Probleemstelling
Hoe kunnen in Nederland geteelde bonen structureel een plek krijgen op de menukaart van Nederlanders? Ontwikkel hiervoor een campagne waardoor producenten, handel en verkoop verleid worden tot het maken en aanbieden van aantrekkelijke producten met bonen voor consumenten.
Challenge 2
Domein: Duurzame en transparante keten
Challenge: Efficiënt van boer tot bord
In deze coronatijd was het voor de consument makkelijker om lokale producten te kopen, door de extra tijd die vrijkwam toen evenementen en andere activiteiten niet door gingen, het verenigingsleven stil lag en reistijd voor werk of studie beperkt was. Zodra mensen het weer drukker krijgen, kan dat veranderen. Gemak en tijdsbesparing kunnen dan weer belangrijker worden dan de duurzaamheidsgedachte. De vraag is hoe producten uit de korte keten ook in de toekomst beter kunnen concurreren met die van de groothandel en de voordelen van korte ketens goed benut kunnen worden.
Knelpunten
De wens van de consument om snel en makkelijk voedsel te kunnen kopen, lijkt moeilijk verenigbaar met het idee van korte ketens. Bovendien zijn korte ketens niet per definitie beter om uitstoot van broeikasgassen te verminderen, stellen onderzoekers van de Wageningen Universiteit, en het is niet altijd gunstiger voor de boer.
Regionaal geproduceerd voedsel lijkt al snel milieuvriendelijker, maar dat is niet altijd zo. Vervoer van producten in auto’s of kleine vrachtwagens kan soms meer uitstoot veroorzaken dan grootschalig vervoer, ondanks de langere afstanden. Verkoop bij de boer is bovendien vooral milieuvriendelijker als de consument op de fiets zijn eten komt kopen. Met de auto wordt dat een heel ander verhaal. Bovendien is voor boeren een grootschalige verkoop van producten belangrijk om voldoende te verdienen. Verkoop op het erf, bij streekmarkten en via vergelijkbare initiatieven zijn daardoor zeker niet de enige oplossing. Wageningse onderzoekers uit het eerder genoemde artikel halen daarom een voorbeeld aan van regionale catering voor onder andere zorginstellingen, horeca en supermarkten.
Uitdaging
De uitdaging is om grootschalige plannen te maken om korte ketens te realiseren, met voordelen voor consument, boer en milieu. Voor consumenten moeten de alternatieven ook betaalbaar zijn.
Voordelen
Een goed ingerichte korte voedselketen is een effectief middel om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. De consument krijgt meer gevoel voor de herkomst van voedsel en kan makkelijker een steentje bijdragen aan een beter milieu. De boer kan op een duurzame en efficiënte manier een goed inkomen verdienen.
Probleemstelling
Hoe zou een systeem met korte voedselketens in de (nabije) toekomst (logistiek) eruit kunnen zien? Ontwikkel (een concept voor) een digitaal platform om de keten inzichtelijk te maken op basis van wetenschappelijke onderbouwing, zodat kleine en grote initiatieven een duurzaam korte-keten-systeem kunnen vormen.
Challenge 3
Domein: Duurzame en transparante keten
Challenge: Knellende plastic verpakkingen
Milieuorganisaties, burgers en overheden: Iedereen wil het probleem van de groeiende hoeveelheid plastic afval oplossen. Sinds 3 juli 2021 zijn producten van wegwerpplastic verboden. Dit geldt in heel Europa voor rietjes, bestek, borden, ballonstokjes, watten- en roerstaafjes van plastic. Dit zouden de tien meest gevonden plastic producten op de Europese stranden zijn. Ook zit er vanaf die datum 15 cent statiegeld op kleine flesjes onder de 1 liter. Ondanks deze stappen blijft er nog veel ander plastic afval over, met name afkomstig van voedselverpakkingen.
Knelpunt
Ondanks alle initiatieven voor duurzame verpakkingen, blijft het aanbod plastic voedselverpakkingen onverminderd groot en neemt naar verwachting nog verder toe. Het gebruik van plastic kent allerlei bekende voordelen ten opzichte van andere verpakkingsmaterialen: het is (meestal) goedkoper, lichter, steviger en voldoet makkelijker aan eisen voor voedselveiligheid. Het recyclen van plastic tot nieuwe voedselverpakkingen blijft moeilijker dan het recyclen van andere materialen, waardoor nog steeds een groot deel van de verpakkingen niet gerecycled wordt. Veel bedrijven willen graag verduurzamen, maar weten niet precies hoe ze dat het beste kunnen doen. Of sterker nog, ze weten niet waar te beginnen. Verpakkingen zijn vaak de spil in een complex en uiterst efficiënt ingerichte productieketen. Het is niet bekend wat deze bedrijven precies weerhoudt van grotere stappen om te verduurzamen, oftewel waar de pijnpunten precies zitten.
Het ontbrak nog aan goede data vanuit het bedrijfsleven over de pijnpunten in de voedings- en verpakkingsindustrie om plastic te verminderen. EVMI en Schuttelaar & Partners hebben die data eerder dit jaar verzameld in een brancheonderzoek.
Uitdaging
De volgende stap is om de data uit te enquête te gebruiken om tot oplossingen van de knelpunten te komen. Veel consumenten willen graag minder plastic verpakkingen kopen en hebben behoefte aan een ruim aanbod alternatieven met zoveel mogelijk behoud van gemak.
Voordelen
Het bedrijfsleven kan met gerichte oplossingen en veranderingen voorop lopen op regulering vanuit overheden.
Probleemstelling
Hoe kan de data uit de enquête van EVMI en Schuttelaar & Partners over de transitie naar minder plastic gebruikt worden om een volgende grote stap te zetten in de plastic reductie? Kies op basis van de data één belangrijk knelpunt uit en maak een actieplan om dit op te lossen.
Interesse om jouw organisatie te verbinden aan een event waarin innovatie, talentontwikkeling en kennisdeling centraal staan? Wil jij je verbinden aan dit vraagstuk of supporter zijn? Of wil je een eigen vraagstuk insturen? Voor meer informatie surf je naar Redesign your Food Business of stuur een mail naar robert@hackathonmasters.com.