Heidy den Besten is benoemd tot persoonlijk hoogleraar Ecologie van Voedselpathogenen, onderdeel van de leerstoelgroep Levensmiddelenmicrobiologie aan Wageningen Universiteit. Haar onderzoeksgroep richt zich op het begrijpen en voorspellen van gedrag van voedselpathogenen in ecosystemen. Daarbij integreert zij de vakgebieden microbiologie en wiskunde om gedrag te kwantificeren; van moleculair tot managementniveau.
Den Besten: “In mijn onderzoek combineer ik mijn passie voor lekker en gezond eten met mijn twee favoriete vakgebieden: microbiologie en wiskunde. Door deze twee vakgebieden te integreren, kunnen we microbieel gedrag voorspellen op basis van kennis van het micro-organisme om ook in de toekomst veilige, nieuwe producten te produceren en te ontwikkelen.”
Belang van onderzoek naar pathogenen in voedsel
“In en op producten zitten veel micro-organismen. De meeste micro-organismen zijn onschuldig, maar een klein deel - zogeheten voedselpathogenen - kunnen ons ziek maken. Ondanks dat we minimaal drie keer per dag eten, gaat het heel vaak goed. Toch wordt 1 op de 10 mensen per jaar ziek door voedselpathogenen. De verwachting is dat dit aantal toeneemt. We worden steeds ouder (dus kwetsbaarder) en de huidige klimaatsveranderingen en nieuwe circulaire voedselsystemen, verhogen de besmettingskans van producten. Het voorspellen en beheersen van voedselveiligheidsrisico’s is daarom erg belangrijk.”
Gedrag pathogenen voorspellen
“Om het gedrag van pathogenen te voorspellen, integreer ik informatie van DNA-niveau tot gedrag in complexe ecosystemen. Dit geeft fundamenteel inzicht in het microbiële gedrag en leidt ook tot praktische kennis over hoe het gedrag van pathogenen beïnvloed kan worden. Deze aanpak - van molecuul naar management - zorgt ervoor dat we opgedane kennis kunnen vertalen naar relevante maatschappelijke vraagstukken. Als wetenschapper denk ik daarom mee in verschillende werkgroepen over de voedselveiligheidsrichtlijnen en innovatieve methodes van de toekomst.”
Samenwerking met partners
“Voedselveiligheid is een gezamenlijk belang en samenwerking is essentieel. WUR positioneert zich sterk als onafhankelijk partner die de samenwerking opzoekt en ook in de projecten die ik initieer zitten vaak meerdere partners om tafel. Dit zorgt ervoor dat pre-competitieve, nieuwe kennis ook echt verder opgepakt kan worden door de relevante partners. Door samen te werken met bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties vervullen we een belangrijke maatschappelijke rol, maar dat is ook wezenlijk om relevant onderzoek te doen en goed onderwijs te geven.”
Belang van onderwijs
Den Besten krijgt veel energie van lesgeven. “De leukste week van het jaar is de eerste week van september als ik betrokken ben bij de opstart van twee grote vakken. De frisse energie en interesse van studenten die een hele diverse achtergrond hebben, geven mij veel plezier in mijn werk. Ik zoek actief de verbinding tussen onderzoek en onderwijs. BSc en MSc studenten doen dan ook onderzoek binnen projecten van PhD-studenten uit mijn groep. De maatschappelijke transitie naar het eten van meer plantaardige producten en het meer circulair maken van onze voedselketen biedt nieuwe uitdagingen wat betreft de voedselveiligheid. We moeten onze studenten daarvoor opleiden en dat doe ik met veel plezier.”
Achtergrond Den Besten
Den Besten studeerde Levensmiddelentechnologie en Wiskunde tijdens haar BSc en heeft haar MSc Levensmiddelentechnologie met specialisatie Voedselveiligheid cum laude afgerond aan Wageningen University & Research. In 2010 promoveerde ze in een onderzoeksproject over het voorspellen van het gedrag van ziekteverwekkers in levensmiddelen. Na haar promotie startte zij in 2011 als Universitair Docent in tenure track. In 2015 was Den Besten gastonderzoeker bij Singapore Centre for Environmental Life Sciences Engineering. Als wetenschappelijk expert is ze momenteel ook actief binnen werkgroepen van de WHO/FAO, ISO en ILSI-Europe.