Nederlandse champignonsector leider in duurzame innovatie

In het kader van de Europese promotiecampagne ‘Europese paddenstoelen - Verborgen parels’ vertellen twee belangrijke spelers, Rob Banken, directeur van Banken Champignons Groep, en Jan Klerken Jr., CEO van Scelta Mushrooms, hoe de Nederlandse champignonindustrie vooruitgang boekt. Ze bevestigen dat Nederland de positie als Europees leider inneemt, en de sector technologische innovatie combineert met engagement voor het milieu. 

Champignonsector volop in beweging

De Nederlandse champignonsector ondergaat momenteel een grote transformatie, waarbij een verschuiving plaatsvindt van massaproductie naar geavanceerde toepassingen met een hoge toegevoegde waarde. De jaren 50 legde de solide fundamenten van deze transformatie. Toen combineerde Nederland zijn wereldberoemde tuinbouwexpertise met een hoogwaardige infrastructuur. 

Jan Klerken Jr: “We bouwen bruggen tussen producenten, technologie en de voedingsindustrie om de waarde van elke paddenstoel te maximaliseren.” Rob Banken: “Ons land geniet van een unieke positie dankzij de oprichting van efficiënte coöperaties die al meer dan 70 jaar de productie van teeltsubstraten optimaliseren. Onze bevoorrechte toegang tot grondstoffen, met name dankzij onze ruime toegang tot kwaliteitsvolle paardenmest, gecombineerd met onze expertise op het gebied van tuinbouw, infrastructuur en internationale handel, maakt Nederland een van de wereldleiders binnen de sector.”

Deze geïntegreerde aanpak, die kenmerkend is voor het Nederlandse model, maakt een nauwe samenwerking mogelijk tussen alle spelers binnen de sector, van productie tot export. 

Innovatie en duurzaamheid staan centraal

Met het oog op de uitdagingen van vandaag investeert de sector massaal in technologische innovatie: robotisering en kunstmatige intelligentie zorgen voor een revolutie op het vlak van oogstmethoden en perfectioneren de productie. Zo ontwikkelen telers innovatieve en duurzame oplossingen, zoals het aanzienlijk verminderen van het gebruik van turf in substraten en het installeren van warmte-terug-winningssystemen.

Turf vervangen 

Rob Banken beschrijft de concrete vooruitgang die de sector boekt: “We boeken opmerkelijke vooruitgang in de vervanging van turf, met vervangingspercentages van 30 tot 50 procent. De wijdverspreide toepassing van groene energie en de optimalisering van onze hygiënepraktijken verminderen ook aanzienlijk onze impact op het milieu. Dankzij onze geavanceerde hygiënevoorschriften kunnen we bijvoorbeeld thermische desinfectie na de productie vermijden, waardoor ons energieverbruik daalt.”

Cruciale rol in de voedseltransitie

Paddenstoelen spelen een cruciale rol in de Europese voedseltransitie. Ze zijn van nature rijk aan umami en essentiële voedingsstoffen, en kunnen dus dienen als een waardig plantaardig alternatief voor de consument. Jan Klerken Jr. merkt deze positieve impact elke dag: “Bij Scelta zien we dat onze producten wereldwijd in allerlei toepassingen worden geïntegreerd - van veggieburgers tot sauzen en snacks.”

Circulaire en milieuvriendelijke aanpak

De champignonsector onderscheidt zich door zijn voorbeeldige inzet voor het milieu. De productie vindt voornamelijk binnen plaats, waardoor de impact op de lokale biodiversiteit uiteraard beperkt blijft.

Bovendien investeren champignonproducenten massaal in hernieuwbare energie en circulaire productiesystemen. Volgens Jan Klerken Jr. hanteert Scelta zero-waste principe: “Elk deel van de paddenstoel, zelfs die bestemd waren voor de afvalcontainer, worden gerecycled tot hoogwaardige extracten of ingrediënten.”

Rob Banken vult aan: “Champignonsubstraat vindt een tweede leven als bodemverbeteraar en we voeren momenteel veelbelovende tests uit met het recyclen van compost door middel van hygiënische en ontziltingsbehandelingen. Hoewel deze processen nog steeds uitdagingen met zich meebrengen qua koolstofvoetafdruk en productiekosten, zijn ze het bewijs van onze voortdurende inzet voor meer circulariteit. Daarnaast openen innovaties in materialen op basis van mycelium nieuwe perspectieven voor het terugwinnen van substraten op houtbasis.”

De circulaire aanpak wordt door de hele sector gedeeld en creëert een volledig geïntegreerde waardeketen.

Uitdagingen en vooruitzichten

Stijgende energie- en grondstofkosten dwingen producenten om voortdurend te innoveren. Jan Klerken Jr. zegt ook te anticiperen op toekomstige regelgevingen door te investeren in geavanceerde technologieën, zoals energiezuinige installaties, milieuvriendelijke schoonmaakproducten en gesloten productiesystemen. “De grootste uitdaging blijven echter de kosten van deze duurzame innovaties, waarvoor ondersteuning in de hele waardeketen nodig is.” Toch zijn beide spelers optimistisch dat champignons een steeds belangrijkere rol gaan spelen in functionele voedingsmiddelen en de wereldwijde eiwittransitie. Banken: “Europese paddenstoelen vertegenwoordigen een uitstekende keuze voor consumenten die gezondheidsvoordelen en een lage milieu-impact combineren tegen een betaalbare prijs.”