RIVM waarschuwt voor pfas: eet geen particuliere eieren

Poly- en perfluoralkylstoffen (pfas) is een verzamelnaam voor meer dan 6000 stoffen die schadelijk zijn voor mens en milieu. Het RIVM concludeerde in 2023 al dat eieren in de omgeving van de Dordtse teflonfabriek Chemours gevaarlijk hoge hoeveelheden pfas bevatten en beslootte dat een landelijk onderzoek nodig was. 

Onderzoeksresultaten RIVM

Het RIVM berekende voor zestig locaties in Nederland hoeveel pfas mensen kunnen binnenkrijgen via particulieren eieren. Het RIVM publiceerde het rapport 'Risk assessment of PFAS through consumption of home-produced eggs in the Netherlands' deze week.

Op de locaties werd de gezondheidskundige grenswaarde met de waargenomen hoeveelheid van achttien soorten pfas vergeleken. De eieren werden rauw geanalyseerd. Voorafgaand aan de analyse werden de eierschalen verwijderd en werden de eieren (dooier en eiwit) samengevoegd en gehomogeniseerd.

Onderzoek op 60 locaties

Uit het onderzoek blijkt dat de hoeveelheid pfas in de particuliere eieren op elke locatie anders kan zijn. Het is vastgelegd per locatie hoeveel eieren mensen er maximaal mogen eten per week zonder de grenswaarde pfas te overschrijden. Op 31 van deze locaties krijgen mensen al meer pfas binnen dan deze grenswaarde als zij minder dan 1 ei per week eten.

Ook op veel andere locaties zijn hoge concentraties van pfas in de eieren gevonden en richtlijnen vastgelegd:

• Op 10 locaties: maximaal 1 ei per week
• Op 5 locaties: maximaal 2 eieren per week
• Op 3 locaties: maximaal 3 eieren per week
• Op 2 locaties: maximaal 4 eieren per week 

Op 9 locaties (slechts 15 procent van de onderzochte locaties) kunnen mensen meer dan 4 eieren eten per week zonder de grenswaarde te overschrijden. De eieren van slechts één van deze plekken, in de buurt van Assen, was vrij van pfas.

Advies RIVM

Particuliere eieren komen van kippen die als hobby worden gehouden. Bijvoorbeeld in achtertuinen, moestuinen, dierenweitjes en zorg- en kinderboerderijen. Het RIVM adviseert Nederlanders om deze eieren niet meer te eten om een te hoge pfas-inname te vermijden.

In Nederland krijgen we al veel pfas binnen via andere voedingsmiddelen en deels via drinkwater. Ook fabrieken stoten dergelijke chemische stoffen uit. De hoeveelheid die mensen via particuliere eieren binnenkrijgen komt daar bovenop. 

Commerciële eieren uit een winkel of van de markt kunnen wel gegeten worden, want deze bevatten een stuk minder pfas. Deze eieren zijn meestal verpakt en moeten altijd gecodeerd zijn met een stempel op de schaal van het ei. Commerciële eieren vallen onder het toezicht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Gezondheidsrisico’s door pfas

Als mensen voor een langere tijd meer pfas binnenkrijgen dan de gezondheidskundige grenswaarde, kan dat schadelijk zijn voor de gezondheid. Het kan effect hebben op het immuunsysteem, de voortplanting en ontwikkeling van het ongeboren kind. Ook kan pfas effect hebben op cholesterol in bloed, op de lever, en kan het nier- en testiskanker veroorzaken. Het is daarom belangrijk om zo min mogelijk pfas binnen te krijgen.

Oorzaak pfas in particuliere eieren nog onderzocht

Het is nog niet duidelijk hoe pfas in particuliere eieren terechtkomt. Mogelijk zijn regenwormen en regenwater de oorzaak. Industriële eieren van legkippen bevatten minder pfas-stoffen. De kippen leven minder lang en leven in een afgesloten stal. Ook eten ze vooral speciaal geproduceerd kippenvoer. Er wordt nu gedacht dat hoe ouder de hobbykip, hoe meer pfas zich ophoopt in het lichaam. Het RIVM doet momenteel een vervolgonderzoek naar bronnen van pfas in particuliere eieren.