Microbioom, leefomgeving en gezondheidskansen onder de loep

24 juni 2021 Michelle Wijma

Beeld: Andres Ayrton via Pexels 

De samenstelling van het microbioom van de darm wordt mede bepaald door ongezonde omgevingsfactoren. Dat zorgt ervoor dat verschillen in onder andere sociaal-economische achtergrond en leefmilieu kunnen leiden tot een ander ziekteverloop en ongelijke gezondheidskansen.

Dat schrijft een internationale groep wetenschappers, onder wie onderzoekers van het Radboudumc in Nijmegen en de Universiteit Utrecht, in wetenschappelijk vakblad PNAS. Het team legde diverse studies bij elkaar om de intersecties in kaart te brengen tussen microbioom, omgevingsfactoren en kenmerken zoals sociaal-economische status, afkomst, gender en geaardheid. Het team roept op deze verbanden dieper te onderzoeken en vraagt daarbij vooral aandacht voor de samenstelling van de micro-organismen in de darm.

Het microboom wordt namelijk negatief beïnvloed door ongezonde eetgewoonten, vervuiling in de omgeving, slecht onderhouden sanitaire voorzieningen en gebrek aan toegang tot groene buitenruimte. Het is bekend dat minderheidsgroepen structureel meer worden blootgesteld aan zulke factoren, door ongelijke kansen binnen de maatschappij.

Grote impact

De samenstelling van het microbioom is belangrijk voor de gezondheid van het hele lichaam, want het speelt een rol bij onder andere de bescherming tegen ziekteverwekkers, voeding en het metabolisme, het immuunsysteem en de ontwikkeling van de hersenen en het gedrag. “Veranderingen in het microbioom hebben een relatie met een groot aantal ziektebeelden die zich niet alleen beperken tot de darm”, zegt Carlijn Bruggeling, verbonden aan het Radboudumc, in het persbericht. “Via metabolieten, toxines en het immuunsysteem kan het microbioom ook een impact hebben op bijvoorbeeld het goede verloop van zwangerschap of de mentale gezondheid en depressie.” 

Tot nu toe zijn de verbanden tussen inkomen, structurele discriminatie, veranderingen in de omgeving en verschillen in gezondheid niet goed onderzocht en samengevat, schrijft de UU. Wat al wel bekend was, is het idee dat het leefmilieu invloed heeft op het microbioom en dat het microbioom de gezondheid beïnvloedt. De leefomgeving speelt zelfs een grotere rol dan genetische factoren, aldus het persbericht. Bovendien tonen eerdere studies aan dat verschillen in sociaal-economische achtergrond en het leefmilieu de gezondheid beïnvloeden.

Alles verbonden

De nieuwe studie verbindt al deze factoren aan elkaar en legt een nadelig verband tussen woonomgeving van minderheidsgroepen en de microbiële diversiteit van het microbioom. Het onderzoeksteam roept op om meer interdisciplinair onderzoek te doen. Daaruit moet blijken welke omgevingsfactoren het eerst moeten worden aangepakt om het microbioom zo snel mogelijk te herstellen en te verbeteren – en daarmee iedereen gelijke gezondheidskansen te bieden, aldus de UU.

Een interdisciplinaire aanpak is nodig, omdat veel factoren invloed hebben op onze gezondheid en gesteldheid, zegt Bas Dutilh, bioloog aan de Universiteit Utrecht en betrokken bij de PNAS-publicatie. “Dit wordt wel beschreven met het woord ‘exposoom’, oftewel alle zaken waaraan we zijn blootgesteld (exposed). Door middel van nieuwe technologieën zoals DNA sequencing kunnen we al die factoren nu meten en in kaart brengen hoe ze werken. Het microbioom is één van de belangrijkste onderdelen van het exposoom, maar er zijn meer factoren die van invloed zijn.”

Altijd op de hoogte blijven?