Producenten zoeken naar manieren om minder plastic te gebruiken. In Duitsland is de Flatskin al gemeengoed; een verpakking voor vlees die grotendeels uit karton bestaat.
Plastic heeft een groot imagoprobleem. 66% van de consumenten zegt minder plastic in verpakkingen te willen (IRI European Shopper Study). En de industrie komt hen tegemoet: in het Plastic Pact dat in februari werd gepresenteerd, beloven producenten 20% minder plastic in verpakkingen te zullen gebruiken. Die producenten zijn dan ook hard op zoek naar alternatieven.
Een wandeling op Empack, de grootste verpakkingsbeurs van ons land, laat duidelijk zien waar die alternatieven zoal worden gezocht. Of in ieder geval waar machinefabrikanten denken dat hun klanten die zullen zoeken. We komen het ene na het andere kartonnen bakje tegen, evenals papieren labels en trays. De nadruk op papier is opvallend en misschien wel veelzeggend.
Zo zou het zomaar kunnen zijn dat de Flatskin-verpakkingen die we bij verschillende stands tegenkomen een nieuwe standaard zullen worden. Een skinverpakking zal bij de meeste voedselproducenten wel bekend zijn. Het product wordt vacuüm verpakt tussen een ondergrond en een laag folie. Bij een Flatskin-verpakking is de ondergrond van gelamineerd karton. In bijvoorbeeld Duitsland worden Flatskins al volop gebruikt om producten als vlees en kaas te verpakken.
De voordelen van de Flatskin-verpakking zijn helder. Vacuüm verpakken levert een langere houdbaarheid op dan de trays met gemodificeerde atmosfeer die we hier gewend zijn. Bovendien zijn de Flatskins volledig te recyclen. De consument kan het laminaat van het karton scheiden en de materialen apart weggooien. En natuurlijk wordt in deze verpakking veel minder plastic gebruikt dan in de hier gangbare trays.
Wennen
Dat Nederlandse producenten deze verpakkingen niet direct hebben ingevoerd is wel begrijpelijk. De Nederlandse consument zal behoorlijk moeten wennen aan de Flatskins. We zijn immers de ruime scharreltraytjes gewend waarin ons biefstukje lekker veel bewegingsvrijheid heeft. Vacuüm geseald vlees doet minder vers aan, en de ophangbare Flatskin doet meer denken aan de verpakkingen in een bouwmarkt dan die in een super. Je gaat er niet direct van watertanden.
Bovendien zijn ook bij de afvalstroom vragen te stellen. Ja, de Flatskin is volledig recyclebaar. Maar wordt hij ook echt gerecycled? Uit de dagelijkse praktijk blijkt dat je nogal wat van een consument vraagt als die een verpakking uit elkaar moet peuteren om het afval per materiaal te scheiden. Slechts een minderheid zal de afvalwijzer op de achterkant van de verpakking lezen. De rest zal het gewoon bij het restafval gooien. Als trays die consumenten automatisch in de plasticbak gooien makkelijk gesorteerd en gerecycled kunnen worden, is dat misschien wel een duurzamere oplossing dan een hybrideverpakking van karton en plastic die in het restafval verdwijnt.
Er is niets mis met het streven om minder plastic te gebruiken. Maar zoals het bovenstaande voorbeeld laat zien, is de impact op de afvalstroom niet altijd even voor de hand liggend. Bij iedere poging om plastic te vervangen door karton moet goed worden nagedacht over de impact in de keten. Het is daarom aan te raden om een LCA (Life Cycle Analysis) uit te voeren op basis van het gehele product en alle materialen in de verpakking.