Foodwatch waarschuwt voor claims als ‘volkoren’, ‘bruin’, ‘meergranen’ en ‘rijk aan vezels’ op producten als brood, koekjes, crackers en beschuit. Volgens de voedselwaakhond betekent het niet altijd dat het product echt gezond is. Vaak gaat het om een marketingtruc.
‘Rijk aan/bron van vezels’
Vezels zijn belangrijk voor de gezondheid. Ze zorgen allereerst voor een goede stoelgang en verlagen het risico op hartziekten, beroerte, darmkanker, borstkanker en diabetes type 2. Ze zitten veel in volkorenproducten, groenten, fruit en peulvruchten. Op de voedingswaardetabel staat meestal hoeveel vezels er in een product zitten. Je hebt er dagelijks zo’n 30 á 40 gram van nodig.
Voedingsfabrikanten weten dat veel mensen erop letten dat ze vezelrijke producten eten. Volgens Foodwatch gebruiken voedingsfabrikanten de claim ‘rijk aan/bron van vezels’ om ongezonde producten een gezonder imago te geven.
‘Rijk aan / bron van vezels’ is een wettelijk beschermde claim. Bij 3 gram per 100 gram mag je een product een ‘bron van vezels’ noemen. Voor ‘rijk aan vezels’ ligt de grens twee keer zo hoog. Maar er wordt niet gekeken naar de andere ingrediënten. Bijvoorbeeld een ontbijtkoek bevat tien keer meer suiker dan vezels, maar mag toch de gezond ogende claim als ‘bron van vezels’ gebruiken. Foodwatch adviseert consumenten om het product als geheel te beoordelen.
‘Volkoren’
De term volkoren betekent de volle korenkorrel, inclusief de vezelrijke zemel en kiem van de graankorrel. In volkorenmeel zitten meer vezels, ijzer en B-vitamines. De term volkoren is alleen een beschermde claim voor brood. Volkorenbrood moet uit 100 procent volkorenmeel bestaan.
Voor andere producten, zoals beschuit, knäckebröd, koekjes of ontbijtkoek, gelden die regels niet. Volgens Foodwatch bevatten veel van producten weinig volkoren. Bijvoorbeeld het ’volkoren’ knäckebröd van Jumbo bestaat voor maar 41 procent volkorenmeel en voor de rest vooral witte bloem. Kijk daarom altijd op de ingrediëntenlijst. Daarop moet bij volkorenproducten staan hoeveel volkorenmeel het product bevat.
‘Bruin’ brood
Volkorenmeel is bruiner van kleur dan witte bloem. Daarom zijn veel volkorenbroden wat bruiner. Dat weten veel mensen en daarom kiezen zij vaak liever voor gezond ogend bruin brood. Sommige fabrikanten die broden bakken waarin (deels) het ongezondere witte bloem zit, voegen kleurstof zoals mout toe. Dan zien de broden er gezonder uit.
Kijk daarom in de voedingswaardetabel naar het vezelgehalte. Een witbrood bevat zo’n 2 gram vezels per 100 gram, een 100 procent volkorenbrood 6 á 7 gram vezels. Check ook de ingrediëntenlijst: staat er volkorenmeel of bloem?
‘Meergranen’
‘Meergranen’ is geen wettelijk beschermde term. Fabrikanten moeten in een ‘meergranen’ product meerdere granen verwerken, maar hoeveel is niet geregeld. Tarwe is het goedkoopste graan en veel fabrikanten zijn geneigd er amper andere granen in te doen. Als voorbeeld geeft Foodwatch de meergranen pannenkoekmix van Albert Hein. Naast tarwe zit er minder dan een snufje zout aan andere granen (haver, gerst en rogge) in.
Daarnaast zegt de term ‘meergranen’ ook niks over het vezelgehalte. Veel meergranenproducten zijn gemaakt van witte bloem en niet van volkorengranen. Of het dus gezonder is, is de vraag. Al is variatie in wat je eet in het algemeen wel positief.
Bekijk de ingrediëntenlijst wat er aan graan in zit. Omdat ingrediënten die voor meer dan 2% van het product aanwezig zijn, in volgorde van kwantiteit op de ingrediëntenlijst moeten staan, weet je dat als de andere granen laag op de lijst staan, ze er amper in zitten.
Lees ook:
- Volkoren knäckebröd vaak niet 100 procent volkoren (29 november 2016)
- ‘Meergranenbrood bevat weinig soorten graan' (26 augustus 2014)